Wat betekenen zwarte wolken voor jou als werkzoekende?

AMSTERDAM - Een krappe arbeidsmarkt met daarboven donkere wolken. Kansen voor mensen met een beperking dankzij online werken. Werkgevers doen er verstandig aan op speelse, creatieve manieren nieuwe medewerkers te vinden. Wij spraken Rob Witjes hoofd Arbeidsmarktinformatie en -advies van UWV over de trends op de arbeidsmarkt. Rob Witjes is een man van cijfers en getallen en laat zien dat cijfers en getallen niet droog hoeven te zijn, maar juist een boeiende wereld aan trends en toekomstige ontwikkelingen bevatten.

Waarom komen sommigen niet aan een baan?

De arbeidsmarkt van dit moment is bijzonder: een recordkrapte . “Voor werkzoekenden moet het dan toch eenvoudig zijn betaald werk te vinden, zou je denken. Nadere beschouwing leert dat dit niet voor iedereen zo simpel is. Een aantal werkzoekenden lukt het niet om aan werk te komen, zelfs niet nu veel werkgevers staan te springen om personeel. Er zijn verschillenden redenen:

1. Na - te - veel afwijzingen hebben sommigen de moed verloren, of
2. omdat men onvoldoende vaardigheden, diploma’s en/of werkervaring heeft of
3. werkroosters van bedrijven die niet matchen met de wensen van werkzoekenden. Leeftijdsdiscriminatie is er helaas ook, al is deze niet aantoonbaar.

Volgens recente CBS-cijfers gaat het om een groep van 687.000 mensen die geen betaald werk hebben, maar wel een baan zouden willen. Het is een belangrijke taak voor de samenleving om hen wél aan het werk te krijgen. Het is nú namelijk wel een gunstige tijd om kansen te grijpen, aldus Witjes. “Daarnaast heb je nog een half miljoen parttimers, die graag meer uren willen werken. Ook daar liggen nog mogelijkheden.”

De donkere wolken en advies voor werkgevers

Enkele donkere wolken boven de arbeidsmarkt zijn de hoge inflatie, oorlog in Oekraïne en stijgende tarieven van grondstoffen. “Deze ontwikkelingen zullen de komende tijd van invloed zijn. Wij in Nederland zijn grosso modo goed uit de corona-periode gekomen. De overheidssteun voor het bedrijfsleven pakte over het geheel genomen gunstig uit. Het eerste kwartaal van dit jaar ging het op de arbeidsmarkt heel goed, schijnbaar was er geen vuiltje aan de lucht. Maar reeds in de herfst van 2021 nam de inflatie toe en begonnen de prijzen van veel grondstoffen te stijgen; door de oorlog in Oekraïne gaat dit nog verder. Daarbij komen nog de reacties van consumenten en werkgevers. Wat gaan ze doen? Minder - grote - aankopen doen, minder mensen in - vaste - dienst nemen? Wat doet het met het vertrouwen? In de tweede helft van dit jaar t zou dit best zichtbaarder  kunnen worden in de werkloosheids- en vacaturecijfers.”

Witjes advies aan werkgevers is om ondanks alle onzekerheid niet te snel te handelen op schommelingen. “Behoud van goed personeel is juist zó belangrijk. Houd ook de (midden)lange termijn in de gaten. We hebben geleerd van het begin van de corona-periode waarin veel koks ontslagen werden. Na het opheffen van de lockdowns was het moeilijk om weer aan voldoende koks te komen. Al moet ik de kanttekening maken dat diverse ondernemingen hun personeel tijdelijk via detachering ander werk aanboden om de periode te overbruggen. Een goed voorbeeld.”

JobOn: Herkenning is goud waard

Witjes is enthousiast over stichting JobOn. “De inzet van de vrijwilligers om anderen te helpen aan te haken op de arbeidsmarkt is inspirerend. Met name de eventmanagers die vanuit hun eigen ervaringen bijeenkomsten organiseren. Het delen van lastige maar ook mooie ervaringen is een prachtige, succesvolle aanpak. Anderen krijgen zo weer energie en moed om te solliciteren. FutureLab van JobOn kan hierin belangrijk zijn. Hier leer je veel ins en outs van digitalisering en technologie en de kansen op de arbeidsmarkt.”

Het is voor mensen met een beperking ook in de huidige omstandigheden niet makkelijk werk te vinden. “Maar ze kunnen baat hebben bij corona, in die zin dat thuis online werken nu breed geaccepteerd is. Dit is een mooie ontwikkeling, maar werkgevers moeten wel bereid zijn een extra stap te zetten inzake eventuele begeleiding en faciliteiten.”

100% matchen met de vacature is niet altijd meer vereist

Uit het jongste  Werkgeversonderzoek van het UWV blijkt dat momenteel zo’n 70% van de werkgevers mensen in dienst neemt die niet voor 100% aan de eisen voldoen. “Er is dus beweging: werkgevers houden noodgedwongen minder strikt vast aan alle vacature-eisen. Als de pijn voor hen maar groot genoeg is, laten ze voorwaarden los. Dit kan over het geheel genomen meer kansen bieden aan mensen met een beperking, maar het blijft lastig. Veel werkgevers realiseren zich onvoldoende wat deze groep mensen te bieden heeft aan kwaliteiten, talenten, kennis en enthousiasme. Zeker bij de huidige krapte is het belangrijk dat werkgevers deze groep in beschouwing nemen. Ik zou het heel mooi vinden als na dankzij de digitale en technologische mogelijkheden meer mensen met een beperking een baan vinden.”

“Soms is een glimlach genoeg om contact te maken”

Een creatieve opstelling kan werkgevers helpen om meer openstaande functies te vervullen, stelt Witjes. “Doe de poort van je bedrijf open, ook letterlijk. Traditionele manieren om aan personeel te komen werken onvoldoende. Organiseer een Open Dag, Open  Vloer zodat mensen binnen kunnen komen en de sfeer proeven. Zo kun je potentiële werknemers ontmoeten. Praat met hen over hun aanleg, talent en belangstelling en wie weet wat voor - onverwachte - matches er komen. Gebruik je fantasie en zorg voor ontmoetingen met mensen. Soms is een glimlach genoeg om contact te maken en tot een contract te komen.”

Van informatie naar actie

“Van kinds af aan heb ik een fascinatie voor cijfers, ranglijsten enzovoorts. Maar cijfers zeggen amper wat als je deze niet in de juiste context kunt plaatsen. Mijn motto is ‘van informatie naar actie’. In de praktijk betekent dit de toepassing van cijfers in arbeidsmarktbeleid en de doorvertaling daarvan naar de concrete uitvoering. Bijvoorbeeld om op de arbeidsmarkt vraag en aanbod beter op elkaar laten aansluiten, de mismatch te verkleinen. Deze doorvertaling wordt in de kennisfunctie de komende jaren steeds relevanter, maar is ook meerdimensionaal. Niet iedereen kijkt namelijk op dezelfde manier naar cijfers. Dit is onder meer afhankelijk vanuit welke invalshoek je naar een bepaalde problematiek wilt kijken. Het is dan ook de kunst om een zo onafhankelijk mogelijke duiding te geven.“

Rob Witjes

Op zoek naar werk en toe aan nieuwe inspiratie?

Meld je aan voor ons FutureLab-programma en ga op ontdekkingsreis. In drie online bijeenkomsten geven wij je informatie en inzichten zodat jij weer fris de arbeidsmarkt op kan. 

Over deze blog

Deze blog is geschreven door onze bevlogen journaliste Asta Diepen. Wij danken haar voor haar tijd en het mooie artikel. Daarnaast danken wij Rob Witjes voor zijn tijd en kennis.