Wist je dat heel veel mensen die in onze ogen succesvol zijn en perfect passende banen hebben, dit niet zomaar hebben bereikt? We zien die beroemde tennisser zijn wedstrijden spelen en denken dat zijn loopbaanpuzzel perfect past en altijd al heeft gedaan. Of we zien die persoon die van zijn hobby een goed betaalde baan heeft weten te maken, zoals betaald worden voor het maken van mooie reizen.

De puzzel ziet er dan naar jouw idee perfect uit, maar we zien altijd alleen maar het eindplaatje. Gekleurd door onze eigen bril. Wat we vaak niet zien is het proces dat eraan vooraf ging. Hoe heeft die persoon die puzzelstukjes gevonden? Kwam dat allemaal toevallig bij elkaar of heeft het misschien 10.000+ uren gekost om de puzzel te leggen. Misschien koste het hem of haar wel relaties, pijn, moeite en jarenlange training en ontwikkeling. Grote investeringen in tijd, energie en ook geld.

Hoe zien jouw eigen puzzelstukjes eruit?
Als we een baan zoeken, is het vaak net of we aan het puzzelen zijn, zonder het plaatje dat we puzzelen te weten. We kijken naar een grote stapel puzzelstukjes maar hebben geen idee hoe we onze talenten, vaardigheden, werkervaring, opleidingsniveau, interesses en waarden op de juiste plek moeten leggen. En dan is er nog de baan zelf, ook onderdeel van de puzzel, die bestaat uit stukjes als taken, het salaris, de collega’s, de werkplek, het niveau, de doorgroeimogelijkheden en nog meer. Voor de perfecte baan moeten al deze stukjes als het ware samenkomen om een passende puzzel te maken. En zo zijn we vaak aan het puzzelen om een baan te vinden die bij ons past.

Heb jij al eens goed gekeken naar alle stukjes van jezelf die in jouw loopbaanpuzzel moeten passen? Wat zijn echt passende stukjes bij jou, waar die nieuwe baan eigenlijk op aan moet sluiten? Daar kom je alleen achter door eerst te kijken wat jouw eigen stukjes (interesses, drijfveren, waarden, behoeften etc.) zijn. Dit vraagt tijd van zelfonderzoek, vóór je op zoek gaat naar die nieuwe baan. Neem hier dus goed de tijd voor!

Laten we er even vanuit gaan dat die baan bestaat waarbij alle puzzelstukjes perfect passen bij wie jij bent en alles aan elkaar verbindt. Super, ga ervoor en scoor die baan!

Puzzelstukjes vervormen
Maar dan, na een tijdje, merk je dat de puzzelstukjes vervormen en de boel begint te verschuiven. Ineens ontstaat er wrijving en past de puzzel niet meer zo mooi. De lijnen sluiten niet meer naadloos aan. “Maar, ik dacht dat ik eindelijk een passende baan had gevonden?” Klopt, dat was misschien op dat moment ook zo. Maar delen van de puzzel veranderen gaandeweg. De omstandigheden veranderen, de maatschappij verandert en jij verandert. Functies veranderen continu. Soms heel subtiel in taken of werkomstandigheden. Soms heel ingrijpend door bijvoorbeeld een reorganisatie. Of de eerder gelegde puzzel is, door bijvoorbeeld het afronden van een opleiding of veranderende leef omstandigheden, aan vervanging toe.

Obstakels en uitdagingen
Zijn wij bereid om, als de loopbaanpuzzel niet zo mooi is en we tegen belemmeringen aanlopen, ons best te doen om net zolang te blijven puzzelen tot het wel past? Zien we het obstakel van een niet perfecte baan ook als een kans om ons verder te ontwikkelen? Om dat niet passende stukje niet weg te doen, maar het juist aan te gaan pakken. Dat het ons iets leert, ons misschien positief verandert en anders in ieder geval inzichten geeft en levenservaring? 

Kortom: een puzzel leggen kost moeite. Het vraagt geduld, tijd en onvermijdelijk ga je stukjes verkeerd leggen of niet kunnen vinden. Maar deze obstakels hoef je niet te zien als obstakel, want ze geven je juist inzicht en helpen om je motivatie en intenties te leren kennen en deze soms ook te veranderen.

Als je jezelf niet volledig wil vervormen, wat kun je dan nog meer doen? Ga aan de slag met een do-it-yourself baan. Een baan is niet echt specifiek één geheel. Een functie is allang niet meer een lijst met taken die compleet en eenduidig is en voor iedereen hetzelfde. 

Ken jij banen die in de praktijk er precies zo uitzien als dat ze op papier staan? Die exact zo worden uitgevoerd als in de functieomschrijving staat? Ken jij mensen die officieel dezelfde functie hebben, maar er toch echt wel verschil zit in hoe ze hun werk uitoefenen of hun werk ervaren? Misschien denk je teveel dat jouw functie vast staat. Een vooraf ingekleurd plaatje is. Maar bijna elke functie heeft een mate van flexibele ruimte, om zelf te bepalen hoe jij deze uitvoert. Bepaalde taken zijn misschien wel vast, maar de manier waarop je het uitvoert, is zelf te vormen.

Maak je baan meer jou
Heb je weleens geprobeerd om je baan meer te vormen? Om de puzzelstukjes van je werk te veranderen? Kun je bijvoorbeeld meer thuis werken, dan dat je voorheen deed? Zijn er specifieke taken die je minder kunt doen, zodat je je meer kunt richten op taken waar jij goed in bent? Is er iets in jouw houding, visie of unieke bijdrage waardoor jij je functie meer ‘jou’ kunt maken? 

Je puzzel is nooit af
We gingen er met elkaar even vanuit dat het bestaat, een baan die met al zijn verschillende facetten, volledig past bij als jouw unieke stukjes. Zelfs al heb je de puzzel gelegd, het gaat weer veranderen. De puzzel is nooit af omdat de stukjes altijd zullen verschuiven, verkleuren of vervormen. Wanneer je krampachtig probeert je loopbaanpuzzel kloppend te maken, gaat hier veel tijd en energie in zitten die vaak ten koste gaat van een stuk tevredenheid en werkplezier.

Wat kun je wel doen? Je zou ervoor kunnen kiezen om je puzzel te laten liggen en te zien als een ‘on going proces’. Het is een puzzel met oneindig veel stukjes. Natuurlijk zijn er belangrijke stukken van onszelf en van een baan die je kunt uitzoeken en die waardevol zijn om te hanteren in je zoektocht naar een nieuwe baan of het blijven uitoefenen van je huidige baan. Zie die stukjes als de hoeken en de randen. Hier begint een echte puzzel toch ook vaak mee?

Wanneer je deze stukjes met de belangrijkste aspecten van jezelf en wat jij belangrijk vindt in een baan, hebt gevonden en dat past, dan is het middenveld open om in te gaan vullen. En daar heb je je hele leven de tijd voor!

Over de auteur
Dit blog bevat informatie uit het complete blog van Evelien op haar site Ik wil minder.nl